Sigara Kaçakçılığını Önlemek Hayat Kurtarır.

Türkiye, en fazla sigara kaçakçılığının olduğu onuncu ülke

Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi (SSUK), vergilerin artılrılmasıyla daha çok gündeme gelen ‘Sigara Kaçakçılığı’ konusunda buz dağının görünmeyen yüzündeki gerçekleri paylaştı:

Dünya sigara pazarının % 11,6’sı yasadışı. Kaçağın neden olduğu yıllık vergi gelir kaybı 40.5 milyar dolar. Türkiye, dünyada en fazla kaçakçılığın yapıldığı onuncu ülke.

Dünya Bankası raporları, sigara kaçakçılığının varlığından sigara şirketlerinin yarar gördüğünü gösteriyor. Sigara tüketiminin azaltılması için önemli önlemler olan tek tip düz paket uygulamasının ve sigara vergilerinin arttırılmasının kaçakçılıkla ilgisi yok.

Hükümetler sigara kaçakçılığını engelleyebilirse  tüm dünyada sigara tüketimi %2 oranında düşmesi bekleniyor.

Ülkelerin çoğunda yasadışı sigaralar yasal, vergisi tam ödenmiş sigaralara göre çok daha ucuzdur. Ucuz, yasadışı sigaralar tütün tüketimini ve tütüne bağlı ölümleri arttırır, vergi kaçırma yoluyla devletin parasını elinden alır. Dünya yasadışı ticareti ortadan kalksa, devletler her yıl en az 40.5 milyar dolar ek vergi geliri kazanır ve 2030’dan itibaren her yıl 160 binden fazla insanın hayatı kurtarılmış olur. Ancak her yıl on milyarlarca sigaranın ortadan yok olarak kârlı sigara karaborsasının içine düşmesinde de sigara endüstrisinin kontrolü söz konusu.

Sigara Kaçakçılığı konusu Türkiye’nin gündeminde her geçen gün daha çok yer alırken, bu gerçeklerden yola çıkan Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi (SSUK), 17 Kasım Perşembe günü Taksim Point Otel’de düzenlediği basın toplantısı ile konuyu masaya yatırdı. SSUK uzmanlarının katıldığı toplantıya dünyaca ünlü kaçakçılık uzmanı Avrupa Kanser Ligleri Danışmanı Luk Joossens de katılarak kaçakçılığın önlenmesi için hükümetlerin yapması gerekenleri anlattı.

Luk Joossens: “İngiltere, İspanya ve İtalya’da sigara kaçakçılığının önüne geçildi. Türkiye’de de geçilebilir” dedi

Luk Joossens yaptığı konuşmada yasadışı sigara ticaretinin hükümetler için büyük vergi geliri kaybına neden olduğunu belirtirken bu kaybın yılda  40-50 milyar USD olarak tahmin edildiğini söyledi.  Tütün ürünlerinin daha ucuza arz edilmesine yol açan sigara kaçakçılığı gerçeğinin sigara tüketimini daha çok artırdığını söyleyen Joossens, “Elde edilen kanıtların kaçakçılığın denetim altına alınmasında arz zincirinin denetlenmesinin kilit rol oynadığını gösteriyor” dedi. Sözü edilen arz zincirin ise büyük ölçüde sigara şirketlerinin kontrolü altında olduğunu vurgulayan Joossens; “Son on yılda  sigara kaçakçılığı oranları İngiltere’de %21’den % 13’e , İtalya ve İspanya’da   %15’den % 1-2’ye düşürüldü ve elde edilen bu deneyim, yasadışı sigara ticareti ile baş edilebileceği gösterdi. Türkiye’de mücadele ederek kaçakçılığın önüne geçebilir.” şeklinde konuştu.

SSUK yetkilisi ve Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nazmi Bilir kaçakçılık konusunda bir konuda büyük bir yanlış bilginin dolaştığını vurguladı. Bilir; vergilerin daha yüksek ve sigaraların daha pahalı olduğu ülkelerde, sigara kaçakçılığının artmasının doğru orantılı olmadığını vurgulayarak “Sigara vergilerinin artırılması, bir tütün kontrol önlemidir ve sigara tüketiminin yavaşlatılmasında büyük rol oynar. Ancak sigara fiyatları arttığında kaçakçılığın da artması doğru orantılı değildir. Yasadışı ticaretin belirleyicisi olan diğer faktörler kaçakçılığın kolaylık derecesi ve maliyeti, organize suç ağlarının mevcudiyeti ve gelişkinlik düzeyi, enformel dağıtım ağlarının mevcudiyeti, tütün endüstrisi katılımının boyutu ve ülkedeki genel yolsuzluk düzeyidir. Ve  bütün bunların önlemini almak mümkündür. Bugün dünyada sigara vergilerinin ve sigara fiyatlarının çok düşük olduğu bir çok ülkede kaçakçılığın olmaması beklenirken kaçakçılık oranlarının da çok yüksek olduğunu görebilirsiniz.” dedi.

Sigara kaçakçılığı ile ilgili gerçekler:

·         Dünyada sigaraların %11.6’sı kaçak olarak satılıyor.  Ortalama sigara fiyatının 1.1 dolar olduğu düşük gelirli ülkelerde  kaçakçılık oranı % 16.8,  ortalama sigara fiyatının 4.9 dolar olduğu yüksek gelirli ülkelerde oranı % 9.8.

·         Kaçağın neden olduğu yıllık vergi gelir kaybı 40.5 milyar dolardır. 

·         Türkiye en fazla sigara kaçakçılığının olduğu onuncu ülke.

·         Sigara kaçakçılığını önlemek mümkün. Son 10 yılda İngiltere %21 den % 13’e , İtalya ve İspanya % 15’den % 1-2’ye düşürülmüş.

·         Eğer hükümetler sigara kaçakçılığını engelleyebilirse tüm dünyada sigara tüketimi % 2 oranında düşecek ve 2030 yılından itibaren çoğu gelişmekte olan ülkelerden olmak üzere  yılda 164 bin kişinin hayatı kurtulacak.

·         Kaçakçığın önlenmesi arz-talep zincirinin kırılması ile sağlanıyor. Arz zincirinin büyük oranda  sigara endüstrisi tarafından kontrol edildiği kanıtlanmış.

·         Sigara tüketiminin azaltılması için önemli önlemler olan tek tip düz paket uygulamasının ve sigara vergilerinin arttırılmasının kaçakçılıkla ilgisi olmadığı gösteriliyor.

·         Kaçakçılığın önlenmesinde satıcıların ruhsatlı olması ve sigaraların izlenebilir barkodları taşıması gereklidir. Kaçakçılığın yenilmesinde uluslarası işbirliği çok önemlidir.

·         Dünyada uzun ve kesintili ülke sınırlarının, çatışma ve isyanların, organize suç elemanlarının olduğu bölgelerde sigara kaçakçılığının engellenmesi çok zor.