Çocuklarımızı sigaradan koruma fırsatını elimizin tersiyle itmeyelim
SSUK: “Sigara katkı maddeleri gençler arasında sigara bağımlılığını arttıran en önemli nedenlerden biridir.”
Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi, tütün ürünlerinin katkı maddeleri ile ilgili resmi gazetede 30 Mayıs 2012 tarihinde yayınlanan TAPDK kurul kararının sağlığı korumak için yeterli olmadığı kanaatine vararak, kamuyu bilgilendirmek üzere bir açıklama yapma gereği duymuştur.
Sigara ve
Sağlık Ulusal Komitesi’nin açıklaması:
Katkı maddesi nedir?
Tütün ve su dışında sigara ve diğer
tütün ürünlerine işlemenin her basamağında katılabilecek, şekerler, aromalar,
içmeyi kolaylaştırıcı maddelerdir.
Sigaralara katkı maddeleri neden
katılmaktadır?
Gençleri sigaraya alıştırmak ve
bırakmak isteyenleri caydırmak sigara pazarını elde tutmak için kritik
stratejilerdir. Giderek artan rekabet ve halk bilinçlenmesi sonucunda tütün
endüstrisi ürünlerini hala satabilmek için cezbedici, bağımlılığı
arttırıcı, hastalık bulgularını maskeleyici, çevresel tütün dumanını kamufle
edici katkı maddeleri kullanmaktadır.
Tütün ürünleri artık bugün, nikotini
ve çeşitli katkı maddelerini insan bedenine veren ileri teknoloji
mühendislik ürünleridir.
Tütün ürünlerine hangi katkı
maddeleri katılmaktadır?
Tütün endüstrisinin kendi
belgelerinde tütün ürünlerinin içinde 100’den fazlasında belli farmakolojik
etkiler olan, 599 katkı maddesi olduğu belirtilmiştir.
Ülkemizde faaliyet gösteren bir
sigara firması kendi internet sayfasında ürünlerinde 120 çeşit katkı maddesi
bulunduğunu açıklamaktadır.
Yapılan bilimsel çalışmalar
sigaraların içinde bulunan gamma-heptalactone, gamma-valerolactone, gamma-
decalactone, delta-decalactone, gamma-dodecalactone, delta-
undecalactone, gamma- hexalactone, CYP2A5 ve CYP2A6; asetaldehid
gibi maddelerin nikotin metabolizması üzerinde etkili olduğunu ve bağımlılığı
arttırdığını göstermiştir.
Mentol üzerinde mentollü ibaresi
olmayan sigaralarda da bulunmaktadır. Serinletici, yerel uyuşturucu etkisi ile
sigaranın daha derine çekilmesine neden olmaktadır.
Katkı maddeleri zaten öldürücü olan
bir ürünün cazibesini arttırmakta, kullanımını kolaylaştırmakta, bağımlılığını
pekiştirmekte, bırakılmasını zorlaştırmaktadır.
Dünyadaki uygulama örnekleri
nasıldır?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Tütün
Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi (TKÇS) 9 ve 10. maddesi, içimi kolaylaştıran,
renklendirme özelliği olan, sağlık faydası imasında bulunan veya enerji ya da
canlılık ilintisi kuran aroma maddelerinin “sınırlandırılmalarını veya
yasaklanmalarını” tavsiye etmektedir.
DSÖ’nün bu konuda oluşturacağı
uygulama rehberi henüz tamamlanmamış olup çalışmalar sürmektedir.
Brezilya mentol dahil
kapsamlı yasaklar koymuştur.
Kanada mentol hariç kapsamlı
katkı maddesi ve aroma maddesi yasağı getirmiştir. Türkiye Dünya
Ticaret Örgütü’nde Kanada kanunu aleyhine görüş bildirmiştir.
TAPDK
Kurul Kararı neleri yasaklamaktadır?
Yeni düzenlemede, tütün
ürünlerinde izin verilmeyen girdiler arasında besin değeri olan vitaminler,
mineraller, amino asitler, uyarıcı etki yapan kafein, guarana, taurin ve 33
çoğu uyuşturucu etkisi olan bitki bulunmaktadır.
Düzenlemenin belirttiği
maddeler dışında kalan;
- Doğal ve
yapay aroma maddeleri,
- Meyveler,
sebzeler ve bunların işlenmesiyle elde edilen ürünler,
- Şeker,
molaslar, bal, tatlandırıcılar,
- Aromalar,
çeşniler, otlar ve baharatlar,
- Amonyak vb.
nikotin metabolizması üzerine etkili kimyasallar,
- Mentol,
- Hastalık
bulgularını maskeleyici maddeler,
- Nemlendirici,
koruyucu, yapıştırıcı, birleştirici, yoğunlaştırıcı çeşitli maddeler
izin kapsamındadır.
Şekerler ve
tatlandırıcılar sadece sigaraların uç kağıdı ile sigarillo ve puroların uç
kağıdı ve ağızlıklarında yasaklanmakta, vanilin, etil vanilin ve
renklendiricilerde ise sınırlandırmalar vardır.
Türkiye’de faaliyet
gösteren firmaların 120 katkı maddesinden hiçbiri yasak listesinde
bulunmamaktadır.
TAPDK
düzenlenmesi sağlığı koruyabilir mi?
Katkı
maddeleri yasakları, gençler arasında tütün kullanımını arttıracak, başlamayı
özendirecek, bağımlılığı pekiştirecek maddelerin ürünlerden tamamen
çıkarılması için uygulanır.
TAPDK
kurul kararı bu özellik taşıyan maddeleri yasak etmemiştir.
Dolayısıyla
toplum sağlığı ve gençleri korumakta başarılı olması beklenemez.
Katkı
maddeleri yasağı Türk tütününe zarar verir mi?
Türk tütün
bitkisinin katkı maddeleri olmadan kullanılamayacağı yanlış bilgisi karar
vericiler arasında hızla yayılmaktadır. Oysa Türk tütünü katkı maddesiz sigaralarda
kullanılan tek tütündür.
Yanlış bir
veriye dayanan endişeler ile katkı maddelerini yeterince kısıtlamamak,
gençlerimizi tehlikeye atmak olacaktır.
TAPDK
kurul kararının olası olumsuz sonuçları
Tütün
Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi madde 9 ve 10 konusunda uygulama rehberi
oluşmamışken ve düzenleme yapan az sayıda ülke varken Türkiye’nin sağlığı
koruma kapasitesi olmayan bir düzenleme yapmış olması diğer ülkeleri olumsuz
etkileyecek, endüstrinin örnek vermesine neden olabilecektir.
Sigara
ve Sağlık Ulusal Komitesi olarak,
Tütün
kontrolünde en iyi uygulama yapan ülkeler arasında olduğumuzu iddia ederken,
katkı maddesi yasaklarında en iyisini yapmamanın kabul edilemeyeceğini,
yetersiz düzenlemenin, düzenleme yapılmamasından daha sakıncalı olduğunu düşünmekteyiz.
Gençleri
tütün ürünlerine cezbedecek, içmeyi kolaylaştıracak, bağımlılığı arttıracak
mentol dahil tüm katkı maddelerinin ivedilikle yasaklanmasını talep ediyoruz.
SİGARA VE SAĞLIK ULUSAL KOMİTESİ
Bilgi için:
Contactplus+ İletişim
Hizmetleri
Mahiye Sabuncuoğlu
Tel: 0212 229 76 26