Tamamen dumansız ortamlar,Birgün
Tamamen dumansız ortamlar, Birgün, 12.11.2007,
Dipnot: Bu yazının oluşmasında emeği geçen Türk Toraks Derneği'ne ve Dr. Celal Karlıkaya'ya teşekkür ederim.
Sigara tekelinin hesaplarına göre ülkedeki insanların tütün alışkanlığına sahip olması ekonomiye yıllık 100 milyon sterlin -yaklaşık 190 trilyon lira- tasarruf sağlamıştır. Çünkü tütün alışkanlığına sahip tiryakiler erkenden ölmüş ve ülke emeklilik masrafından kurtulmuştur. Tütün alışkanlığının sonuçları ve sigara şirketlerinin insana yaklaşımı bundan daha çarpıcı bir örnekle anlatılabilir mi? İşte insani duyarlılığı bu kadar 'yüksek' sigara şirketlerinden birisinin önde gelen temsilcisi TBMM Alt Komisyonu'nda kabul edilen yasa taslağında yer alan hükümlerin kabul edilemez olduğunu anlatan bir mektup yazdı milletvekillerimize. Anlayacağımız kritik bir dönemeçteyiz: Kimin sözüne inanacağız; yaşamı savunan hekimlerin mi, yoksa?
SİGARAYA KARŞI SAVAŞ
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre tüm dünyayı tehdit eden iki küresel sorun vardır: Açlık ve tütün alışkanlığı. Dünya genelindeki ölümlerin yaklaşık yüzde 12'sinden açlık, yüzde 6'sından sigara sorumludur. Dünyada her yıl dört milyon insan sigara nedeniyle ölmektedir ve 2025 yılında bu sayının on milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir.
Türkiye'de ise yılda 100 bin insanın ölümüne yol açmaktadır sigara. Başka bir ifadeyle, Türkiye sigara alışkanlığı nedeniyle günde 200-250 yurttaşını kaybetmektedir. Sigara alışkanlığı gelecek otuz yılda AİDS, tüberküloz, trafik kazası, anne ölümleri, intihar ve cinayetlerin toplamından daha fazla sayıda insanın ölümüne neden olacaktır. Tüm kanserlerin yüzde 30'unun, kanser ölümlerinin yüzde 50'sinin ve akciğer kanserinin yüzde 90'ının nedeni olan; dünyada küresel sağlık sorununa yol açan ve dumanında her biri insan sağlığı için ölümcül etkilere neden olan 4 bin ayrı zehir maddesi içeren sigara ile nasıl savaşılacaktır? Hiç kuşkusuz ki yazdıkları mektuplarla bataklığı devam ettirmek isteyenlere karşı çıkarak!
İsterseniz sözlerimize bir sigara tekelinin şirket yöneticisinin cümleleri ile devam edelim. Şirket yöneticisine soruluyor; Sigara üreten bir şirketin yönetici konumundasınız, pekiyi siz sigara içiyor musunuz?. Cevap açık ve net: Biz bu b.ku içmeyiz, sadece satarız. Bunu içme hakkı ve özgürlüğünü gençlere, zencilere, aptal ve fakirlere bırakırız.
Gerçekten doğru söylüyorlar. Çünkü gelişmekte olan ülkelerin tütün tüketimindeki payı 1976 yılında yüzde 41 iken, 2000'de bu oran yüzde 71'e çıkmıştır. 2025 yılında sigaraya bağlı ölümlerin yüzde 70'i gelişmekte olan ülkelerde olacaktır. Gelişmekte olan ülkelerde yaşanan hızlı nüfus artışı, tekellerin saldırgan reklam politikaları, yalan bilim üretimleri ve gelişmekte olan ülkelerdeki kontrol önlemlerinin yetersizliği bu ülkelerdeki tütün tüketimini önümüzdeki yıllarda daha da artıracaktır.
Sigara tekelleri açısından genç nüfus oranı nedeniyle Türkiye cazip bir pazardır. Bu pazarın 'kıymeti' bir sigara tekelinin sorumlusu tarafından lokomotifi doğru raya oturttuk, şimdi amacımız hızlandırmak. Bu ülkenin avantajını kullanacağız. Türkiye dünyanın en büyük pazarlarından biri. İyi bir ürünümüz var, iyi bir ekibimiz var, iyi stratejilerimiz var. Türkiye genç nüfusu ile çok ümit verici cümleleri ile tanımlanmaktadır.
Unutmayalım ki bütün sigara şirketlerinin hedef nüfusu 18 yaş altı insanlardır. Çünkü sigara kullanan insanların yüzde 9o'ı bu alışkanlığa 20 yaşından önce başlamaktadır ve 16 yaşından önce sigaraya başlayan çocukların 35 yaşma geldiklerinde sigara içmeye devam etme oranı çok yüksektir. Bu nedenlerden dolayı sigara endüstrinin devamı 18 yaşın altında sigara içen insan sayısına bağlıdır. Türkiye'de yapılan birçok çalışmada ise sigara alışkanlığına başlama yaşının n civarında olduğu saptanmıştır. Bu durum sigara tekellerinin ülkemizdeki başarılarının en açık kanıtıdır.
Ancak dünyada insanlar tütün dumanının zararlarını kavradıkça havası temiz ortamları tercih etmeye başlamışlardır. Birçok ülke kapalı işyerlerinin tümünde ve halka açık alanlarda Tamamen Dumansız Ortam yasaları çıkarmıştır. Ülkemizde de Edirne Trakya Üniversitesi gibi örnek alınabilecek sigaradan tamamen arındırılmış hastaneler, okullar, spor tesisleri, havalimanları, otobüs ve tren terminalleri, devlet daireleri, birçok devlet ve özel sektör fabrika ve işyerleri bulunmaktadır. Ancak bu iyi örneklerin sayısı ülke çapında yeterli değildir. Bu bilincin artarak yaygınlaşması zorunludur. Çünkü her insanın sigarasız, dumansız hava soluma hakkı vardır.
Meclis Alt Komisyonu'nda kabul edilen yasa hükümlerini TBMM Genel Kurulu'na getirip değiştirmeden yasallaştıralım. Ölüm tacirlerinin mektuplarına baş eğip onları sevindirmeyelim.