Duman yasağı
Duman yasağı, Cumhuriyet, 09.07.2009,
Emedya.Cumhuriyet, 09.07.2009, Sadık ÇELİK, sadik.celik@keyveni.com.tr
Kapalı alanlardaki sigara yasağının kapsamını genişleten 4207 sayılı “ tütün ürünlerinin zararlarının önlenmesi ve kontrolü hakkında kanun” un yürürlüğe girmesinin üzerinden tam bir yıl geçti. Ancak uzmanlar, bu yasağın uygulanmasında istenen noktaya hala gelinemediğini belirtiyorlar.
19 Mayıs 2008’de yürürlüğe giren 4207 sayılı bu yasayla kamu hizmeti binaları, koridorları dahil olmak üzere her türlü eğitim, sağlık, üretim, ticaret, sosyal, kültürel ve spor amaçlı özel hukuk kişilerine ait olan ve birden çok kişinin girebileceği binalar, AVM’ler, taksiler, kara, demir, deniz ve hava yolu toplu taşıma araçları; okul öncesi eğitim kurumları, dershaneler, özel eğitim ve öğretim kurumları dahil olmak üzere, ilk ve orta öğrenim kurumları, kültür ve sosyal hizmet binalarının kapalı ve açık alanlarında her türlü tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı yasaklandı.
Yasanın yürürlük tarihinden önce, 16 Mayıs 2008 de yayınlanan Başbakanlık genelgesinde de kapalı alan, “sabit veya seyyar bir tavanı veya çatısı olan, kapıları, pencereleri ve giriş yolları dışında bütün yan yüzeyleri geçici veya kalıcı olarak tamamen kapatılmış alanlar ile aynı şekilde tavanı veya çatısı olup yan yüzeylerinin yarısından fazlası kapalı bulunan yerler” olarak tanımlandı. Yasanın yürürlüğe girmesinin hemen ardından, yasanın ve Başbakanlık genelgesinin açık ifadesinde belirtilen mekanlarda tütün ürünlerinin kullanılmamasının yurt genelinde kabul gördüğü, yasaklara büyük oranda uyulduğu ilgililerce belirtilmekte, ancak kural ihlallerinin yaşandığı, bunlara göz yumulduğu da bir gerçektir.
Yasanın etkinliğinin artması için en başta sigara kullanmayanlar haklarını bilmeli ve bunlara sahip çıkmalıdır. İkinci olarak yapılması gereken, sadece 13 ülkede bulunan böyle bir kanunun ön gördüğü denetim mekanizmasının işletilmesidir. Üçüncü olarak da ABD ‘de olduğu gibi sigaraya ek vergi konulmalıdır. ABD bunu başarıyla uygulamaktadır, Türkiye’de bu uygulamaya geçebilir; sigaradan alınacak ek vergilerin bir kısmı sosyal güvenlik kurumuna bir kısmı da sigarayla mücadeleye aktarılmalıdır. Sadece yasaklar yetmez, caydırıcı tedbirler de yürürlüğe konulmalıdır. Yasadaki cezalar ihlal durumlarının tespitinde mutlaka uygulanmalıdır. Diğer ülkeler yaptırımları uygulayarak tütün kontrolünde başarılı oldular.
19 Temmuz 2009’da özel hukuk kişilerine ait lokantalar ile kahvehane, kafeterya , birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerde de uygulanmaya başlanacak sigara yasağı konusunda sektör temsilcilerinin , yasağın ertelenmesi ya da sigara içenlere özel bölüm ayrılması taleplerini Sayın Sağlık Bakanı Recep Akdağ geri çevirerek olumlu davranışta bulunmuştur. Sağlık Bakanı, yasağın öngörüldüğü gibi uygulanacağını belirterek, bu yasanın sadece bir cezalandırma yasası olarak görülmemesi gerektiğini belirtmiştir.
Bir başka olumlu gelişme ise sigara için “ birleşik uyarı” sistemine geçilmesi yani tiryakilerin artık hem yazı ile hem de sigaranın zararlarını anlatan resimlerle uyarılacak olması. TAPDK Başkanı Mehmet Küçük 1 Ocak 2010’dan itibaren Türkiye’de de, halen İngiltere, Belçika, Romanya Brezilya, Tayland ve Singapur gibi ülkelerde de etkin bir şekilde uygulanan bu birleşik uyarı sistemine geçiş yapılacağını açıklamış ki araştırmalara göre bu resimli uyarı sistemi sigaranın bırakılmasında % 20 oranında olumlu etkide yaratmıştır.
Yasanın yürürlük tarihinden önce, 16 Mayıs 2008 de yayınlanan Başbakanlık genelgesinde de kapalı alan, “sabit veya seyyar bir tavanı veya çatısı olan, kapıları, pencereleri ve giriş yolları dışında bütün yan yüzeyleri geçici veya kalıcı olarak tamamen kapatılmış alanlar ile aynı şekilde tavanı veya çatısı olup yan yüzeylerinin yarısından fazlası kapalı bulunan yerler” olarak tanımlandı. Yasanın yürürlüğe girmesinin hemen ardından, yasanın ve Başbakanlık genelgesinin açık ifadesinde belirtilen mekanlarda tütün ürünlerinin kullanılmamasının yurt genelinde kabul gördüğü, yasaklara büyük oranda uyulduğu ilgililerce belirtilmekte, ancak kural ihlallerinin yaşandığı, bunlara göz yumulduğu da bir gerçektir.
Yasanın etkinliğinin artması için en başta sigara kullanmayanlar haklarını bilmeli ve bunlara sahip çıkmalıdır. İkinci olarak yapılması gereken, sadece 13 ülkede bulunan böyle bir kanunun ön gördüğü denetim mekanizmasının işletilmesidir. Üçüncü olarak da ABD ‘de olduğu gibi sigaraya ek vergi konulmalıdır. ABD bunu başarıyla uygulamaktadır, Türkiye’de bu uygulamaya geçebilir; sigaradan alınacak ek vergilerin bir kısmı sosyal güvenlik kurumuna bir kısmı da sigarayla mücadeleye aktarılmalıdır. Sadece yasaklar yetmez, caydırıcı tedbirler de yürürlüğe konulmalıdır. Yasadaki cezalar ihlal durumlarının tespitinde mutlaka uygulanmalıdır. Diğer ülkeler yaptırımları uygulayarak tütün kontrolünde başarılı oldular.
19 Temmuz 2009’da özel hukuk kişilerine ait lokantalar ile kahvehane, kafeterya , birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerde de uygulanmaya başlanacak sigara yasağı konusunda sektör temsilcilerinin , yasağın ertelenmesi ya da sigara içenlere özel bölüm ayrılması taleplerini Sayın Sağlık Bakanı Recep Akdağ geri çevirerek olumlu davranışta bulunmuştur. Sağlık Bakanı, yasağın öngörüldüğü gibi uygulanacağını belirterek, bu yasanın sadece bir cezalandırma yasası olarak görülmemesi gerektiğini belirtmiştir.
Bir başka olumlu gelişme ise sigara için “ birleşik uyarı” sistemine geçilmesi yani tiryakilerin artık hem yazı ile hem de sigaranın zararlarını anlatan resimlerle uyarılacak olması. TAPDK Başkanı Mehmet Küçük 1 Ocak 2010’dan itibaren Türkiye’de de, halen İngiltere, Belçika, Romanya Brezilya, Tayland ve Singapur gibi ülkelerde de etkin bir şekilde uygulanan bu birleşik uyarı sistemine geçiş yapılacağını açıklamış ki araştırmalara göre bu resimli uyarı sistemi sigaranın bırakılmasında % 20 oranında olumlu etkide yaratmıştır.