Nice dumansız yıllara

Son yıllarda en inanılmaz reformun hangi alanda gerçekleşmiş olduğunu bana soracak olursanız, fazla düşünmeden sigara kullanımında olduğunu söylerim. Bırakınız çok eski dönemleri bundan beş yıl önce birisi size Türkiye’de yalnız kapalı yerlerde değil toplumun birarada olduğu açık alanlarda bile sigara içmenin yasak olacağını söyleseydi bilmem inanır mıydınız?
Ancak, bu inanılması güç uygulama bugünden itibaren gerçekleşiyor. Sigara savunucuları bu yasanın tutmayacağını, lokanta ve eğlence yerleri ile stadyum gibi açık alanlarda sigara içilmesinin önlenemiyeceğini, yasağın kolaylıkla delineceğini söylüyor. Aynı şeyi bundan bir yıl önce kamuya açık kapalı alanlarda sigara yasaklandığı zaman da söylemişlerdi. Fakat geçen yıl uygulamadaki başarı ben dahil herkesi şaşırttı. Başlangıçta bazı aksamalar olsa da, ben yasağın yerleşeceğine inanıyorum. En azından inanmak istiyorum.
Toplumun birarada olduğu kapalı veya açık alanlarda sigara içmenin yasaklanması, bazılarının göstermek istediğinin aksine, Türkiye’nin fantezisi değil. Bütün medeni toplumlarda bu çeşit yasaklar uzun
bir süreden beri yürütülüyor.
Geçmiş dönemlerde sigara tiryakileri, sigara içmeyenlere karşı yaptıkları haksızlığı hiç bir zaman kabullenmediler. Hatta anlamadılar bile. Sigara dumanının yalnız içenlerin değil çevredeki içmeyenlerin sağlığını da tehdit ettiği son yıllarda şüpheye meydan bırakmayacak şekilde ispat edilmiş bulunuyor. Kimbilir şimdiye kadar kaç kişi başkalarının keyfi için sigara dumanındaki zehirli maddeleri soluduğu için hastalandı, hatta yaşamını kaybetti.
Toplu yerlerde içilen sigara dumanının doğurduğu sağlık sorunları yanında, içmeyenlere verdiği azabı, tiryakiler hiç anlamadılar. Binlerce kişilik kapalı spor salonlarında maçların göz gözü görmeyen duman altında yapıldığı yılları da hatırlıyorum. O arenalarda koşuşan gençlerin oksijensizlikten nefessiz kaldıklarını acaba kaç sigara tiryakisi düşünmüştür. Şehirlerarası otobüslerde vakit geçirmek için üst üste yakılan sigaralarla ortamın tahammül edilemez hale geldiğini, seyahat eden sigara içmeyenlerin unutması mümkün mü? Üniversitede ders veren bazı hocaların kürsüde sigaranın birini söndürüp diğerini yaktığını da hatırlıyorum. Çoğu yönlerini takdir ettiğim bu kişiler, konu sigaraya gelince tam bir duyarsızlık içindeydiler. Hatta bazı hocalar, aksi halde tiryaki gençlerin kafası çalışmıyor mazereti altında, yazılı sınavlarda sigara içilmesine izin veriyorlardı.
İçmeyenlerin duman altında kafasının ne hale gelebileceğini düşünmeden.
Bugün yürürlüğe giren yasanın delinmesi için bazı çevrelerin yoğun çaba gösterdikleri gözden kaçmıyor. Lokanta ve eğlence yerleri temsilcileri bugün başlayan uygulamanın esnafa zarar vereceğini, hatta kepenk kapattıracağını söylüyor. Bu durumun ekonomik krizi derinleştireceğini savunuyor. Acaba sigara içenlerin bundan böyle evden dışarı çıkmayacakları mı söylenmek isteniyor? Böyle bir durumun uzunca bir dönem devam etmesi mümkün mü?
Yasanın yürürlüğe girmesinden telaşa düşenler arasında, bekleneceği üzere yabancı sigara şirketlerinin temsilcileri de var.
Bu uygulamayla cirolarının yüzde 5 düşebileceğini söylüyorlar. Bilmiyorum, buna üzülmemizi mi bekliyorlar.
Hele bu temsilcilerden birisinin ‘açık havada duman uçup gidiyor, yasaklama niye’ şeklindeki sözleri bu konudaki duyarsızlığın boyutlarını daha iyi açıklıyor. Acaba ilgili, sigara içmeyenlerin açık hava konserlerinde ve spor sahalarında çevrede yoğun bir şekilde içilen sigaranın dumanından ne ölçüde rahatsız olduklarını takdir edebiliyor mu.
Bir de sigara içilen yerlerin sınırlanmasının özgürlüklerin ihlali anlamına geldiğini söyleyenler var. Her halde o kişiler, özgürlüklerin çevredeki insanlara zarar vererek kullanılamılayacağını görmek istemiyor. Başkasının sağlığını tehlikeye atarak ve onları rahatsız ederek özgürlükler kullanılabilir mi?
Sigara tiryakilerinin özgürlüklerini kendi kapalı çevrelerinde ve evlerinde uygulamalarını önermek istemiyorum. Onların başta kendi çocukları olmak üzere ailelerinin ve yakın çevrelerinin sağlığına verecekleri zararı da gözden uzak tutmak mümkün değil. Sigara yasağı ile ilgili yasayı çıkarmada emeği geçenleri kutluyorum. Sigara tiryakilerinin de, bu tehlikeli alışkanlıktan kurtulmalarını bütün gönlümle diliyorum.