Sigara Yalanları

Sigara YalanlarıVatan, 05.04.2010,

http://w9.gazetevatan.com/haberdetay.asp?detay=SIGARA_YALANLARI&tarih=05.04.2010&Newsid=298077&Categoryid=4&wid=170
Vatan, 05.04.2010, Tanzer GEZER, tanzergezer@gmail.com
 
Bağdat Caddesi'nde, çok sayıda kafe, bar ve restaurant, Bostancı'dan Kızıltoprak'a kadar sağlı sollu, kesintisiz dizili. Kapalı alanlarda tütün mamulleri kullanım yasağından beri değişen hiç bir şey yok.

Bütün işletmelerin koltuk, tabure ve sandalyeleri kış boyu doluydu. Sigara içmeyenler kapalı sıcak alanları tercih ettiler. Sigara içenler ise, %51'i açık, %49'u kapalı alanlarda kendileri için özel hazırlanmış, dekorasyona uygun renklerden seçilmiş yün veya polar şal aksesuarlı koltuklarda oturdular. Kendilerini sigara ile zehirlerken rahat etsinler (!), soğuk algınlığına yakalanıp hastalıkları süresince aman az sigara tüketmesinler diye. Sıcak kapalı alanda sigara içme özgürlüğümüz, baş sloganları oldu. Yasanın uygulanmasından önce kış aylarında açık mekânlarda oturanlar pek olmazdı.

Bağdat Caddesi'nde kapalı mekânlar hala ve her daim tıklım tıklım... Bunlara tıklım tıklım müşteri bulan açık alanlar da eklenmiş oldu. Gözlerimle gördüklerim böyleyken sigara endüstrisinin dayatması ile hareket eden ikram sektörünün, yazarların, diğer yandaşların yaptığı tüm aksini kanıtlamaya yönelik araştırmalara, açıklamalara inanmak mümkün değil. Hal böyleyken, dolu bir mekânda garsonların, çok zarar ettik papağan tekrarlarını da duymuyor kulaklarım.

Sigara endüstrisinin ikram sektörünü ayaklandırma stratejisi yerine getirilmiş olsa bile sigara tüketimi mekânların dolu olmasına rağmen düştü.

Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı'nın açıklamasına göre; 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanunun yumuşatılmasına yönelik her kesimden çalışmalara rağmen, kapalı alanlarda sigara içme yasağının yürürlüğe girmesinden itibaren ikram sektöründe %5.2'lik bir gelir artışı yaşanırken, sigara satışları %25 oranında düştü.
Denetim mekanizması çalıştırılmıyor

Bağdat Caddesi'nde, elinde sigara marka ürünleri ile dolaşan, kendisi sigara kullanmayan fakat yetişkinlere sigara ürünlerini tanıtma işini üstlenmiş eleman(lar) da mevcut. Bağdat Caddesi düz ayak, denetçilerin işi çok zor. Caddenin başında gözükmeleriyle hemen her işletme gardını alıyor.

Yemeğinizi henüz ısmarlamış beklerken sigara tanıtıcısı yanınızda bitiyor. Güler yüzlü bir merhaba faslından sonra esas konuşma, sigara kullanıyor musunuz sorusuyla başlıyor. Kullanmıyoruz deseniz de bir şey fark etmez, O, size sigarayı ve verdiği büyük keyfi (!), sağlığınıza sunduğu katma değerlerini (!) tanıtacaktır. Edasında kozmetik ürün tanıtan bir elemandan hiç fark yoktur. Ezberini, birazdan keyifle yemek yemeyi umduğunuz masanızın tam ortasına kusar.

Kapalı alandayız, sigara içmediğimiz aşikâr ama samimi niyeti ürün tanıtımı yapmak değil, sizi de zehir tüketenler arasına katmaktır. O yüzden açık alanda sigara içenlerin arasında değil, yakalanma riskinin daha az olduğu sigara içilmeyen kapalı alanlarda dolanır.

Sigara reklamı yapmanın, sigarayı özendirmenin yasak olduğunu bal gibi bilir, bunu hatırlattığınızda hafif diklenir ama mekânın garsonları eğitimlidir. Size hizmet eden garson sayısı 1/5'ten derhal 3'e çıkar. Sigara reklamı yapan hemen bir yan mekâna süzdürülür. Bu elemanlar sanal ortamda iş ilanı veren kuruluşlar aracılığı ile başvuru kabul edilerek temin edilir.

PMSA'nın (Philip Morris Sabancı) böyle bir ilanı ile karşılaştım. HORECA (HOtel, REstaurant ve CAfe) müşterileri için özel satış kanalı temsilcisi olmak isteyen; üniversite mezunu, tercihen satış, pazarlama, organizasyon, eğlence ve/veya turizm sektörlerinde tecrübeli, analitik düşünebilen, iletişimi kuvvetli, iyi seviyede İngilizce bilen, sürücü belgesi olan yetmez aktif şekilde araba kullanan, girişken, dinamik, vs. vasıflara sahip eleman aranıyor. Sigara pazarlamak!.. Bu elemanlara ne ihtiyaç olabilir.

İlana başvuranların esnek çalışma saatlerine uyum sağlamasının önemi de büyük. Esnek çalışma saatlerinden kast edilen 14:00 - 23:00 arası. Cumartesi de iş günü olarak belirlenmiş. İkram sektörünün günlük tedariklerini yaptıkları değil en civcivli oldukları zaman dilimi. Bundan, endüstrinin iş ortağı mekan sahibine değil, doğrudan tüketiciye yönelik pazarlama yapacağı anlamını çıkarmak çok mümkün. Bu anlamı, mevcut pazarlama elemanlarının icraatleri ispatlıyor. Zaten müstakbel elemanlardan beklenen görevler; PMSA ürünlerinin belirtilen satış kanallarında bulunabilirliğini ve görünürlüğünü arttırmak, Noktaların satış ve müşteri potansiyellerini belirlemek olarak tariflenmiş.

Yurttaş olarak bunları görebiliyoruz, anlayabiliyoruz. Anlamadığımız denetim mekanizmasının neden etkin işletilmediği. Yasaya rağmen ihtilaflı durumun neden hala çözülmediği. İpucu vermek gerekirse, mekâna ceza tayin etmekle görevlendirilen merci, Belediye Encümenleri -atanmışlar değil seçilmişler. Oy kaygısı ile hareket edilmesi, sigara içmek yasak levhaları bulunduran yani yasaktan haberli olan işletmelere bile uyarma cezası vermekle yetinilmesi doğal!

Bir diğer önemli ipucu ise denetimlerin sabit ekiplerce ana görev olarak değil de mevcut memurlara ek görev yükletilmesi şeklindeki yapılanma. Denetimleri yapanların sigara bağımlısı olup olmadığına dikkat edilmemesi de çok önemli. Tüm Valiliklerce genelge haline getirilmiş standart denetleme işletim sisteminin oluşturulmamış, uygulamanın kurum başındakilerin ilgisine ve becerisine bırakılmış olması da cabası.

Sigara satış fiyatları ayarlaması ile kaçakçılığın önlenmesi

Sigara endüstrisi, ürüne uygulanan vergi oranlarının arttırılmasıyla kaçakçılığın arttığı yönünde geliştirdiği bir savunuya sahip. Bu görüş hem veriler tarafından desteklenir nitelikte değil hem de kaçakçılığın (suçun) arttığını sigara endüstrisi nasıl tespit edebilmiş de Devlet edememiş.

Endüstrinin internette yayınlanan iç yazışmaları ışığında ve WHO'nun (Dünya Sağlık Örgütü) 2004'te yayınlanan Tütün Kaçakçılığı Raporu'na göre; kaçakçılık, yüksek vergiler nedeni ile değil endüstrinin pazardan pay kapma ya da yeni pazarlara girme telaşı nedeniyle kendi aralarında yaşanan rekabetin sonucu. Ayrıca, yüksek satış fiyatlarının tüketimi düşürdüğü bir ortamda fiyatların aşağı çekilmesi için anlatılan bir efsane.

Ülkenizde kaçak sigara var, gelin protokol imzalayalım sigara satışları resmileşsin ki zaten tüketilen üründen Devlet vergi kazansın stratejisi son derece net olarak gözüküyor kaynaklarda.

Bu durumda sorulması gerekenler;

Kaçak sigaraları imal edenler kim?

Silah endüstrisinin tüm üretim ve yükleme bilgileri Devletler tarafından kontrol edilirken sigara endüstrisinin imalat adetleri ve yükleme bilgileri izleniyor mu?

Endüstri yeni bir piyasaya res