Dumansız hayat telefonun ucunda

 

Yaklaşık bir ay önce aktif olarak hizmete giren Sağlık Bakanlığı’nın “171 Sigara Bırakma Hattı”nın önerilerini dinlemek ve nasıl çalıştığını haberleştirmek üzere telefonun başına geçtim. 171 hattını çevirdiğimde karşıma çıkan telesekreter tahmini bekleme süremin 3 dakika olduğunu söyledi. Ancak hatta görevli bir uzmana ulaşmam tam 7 dakika 40 saniye sonra oldu. Neden bu kadar geç bağlandığımı sormam üzerine görevli uzman, aşırı bir ilginin söz konusu olduğunu, halen 16 çağrının hatta beklediğini anlattı.

Sigarayı bırakmak istediğimi söyledikten sonra görevli sırasıyla yaşımı, kaç yıldır sigara kullandığımı, gün içinde kaç adet sigara tükettiğimi sordu. Aldığı cevaplar sonrasında sigarayı daha önce bırakmayı deneyip denemediğimi sorunca “hayır” dedim.  Hekim desteği isteyip istemediğimi sorunca “evet” yanıtını verdim. Bunun üzerine İstanbul’daki sigara bırakma poliklinikleri olan hastaneleri saydı ve bunlardan bana en yakın olana başvurmamı önerdi. “Başarıya ulaşmak için kararlı olmanız lazım. Hekiminizin dediklerini tamamıyla uygulamanız gerekmekte” diye de öğüt verdi. Ayrıca bana yakın olduğunu söylediğim hastanelerin numaralarını yazdırdı.

İrademle bırakmak istersem...
Hattaki görevliye sigarayı hekime başvurmadan bırakmak istersem ne yapacağımı sordum. Ardından görevliyle aramızda şu diyalog geçti:
- Kendim bırakmak istersem bana nasıl yardımcı olursunuz?
Görevli: Kendi kendime bırakmak istiyorum diyor musunuz? Cevabınız evet ise burada danışmanlık hizmeti veriyoruz. Size kendinizi sigarayı bırakmaya hazır hissettiğiniz gün geldiğinde yapmanız gerekenleri anlatıyoruz. Hazırsanız şimdi de anlatabilirim.
- Ben hazırım

Suyu yudum yudum için
Bunun üzerine hattaki görevli “sigara içme isteğini ortadan kaldırmaya yönelik” şu önerileri sıraladı:
- Şu andan itibaren etrafınızdaki sigara, küllük, çakmaktan uzaklaşın.
- Günü aktif geçirmeye çalışın. Sigaranın aklınıza gelmemesi için kendinizi uğraşlara yönlendirin. ‘Kendime hakim olurum’ diyorsanız da bir şeyle uğraşmanıza gerek yok, oturabilirsiniz.
- (‘Otururken bir şeyler yemek istersem’ sorum üzerine) Meyve gibi kalorisi az yiyecekler tüketin.
- Sigara içme isteği genelde 3-5 dakika sürer. Bu süreyi 1 bardak suyu yudum yudum içerek atlatmaya çalışın.
- Sakız çiğneyin.
- Meyve suyu için.
- Yemeklerden sonra dişinizi fırçalayın.
- Karanfil çiğneyin. (‘Ne yararı oluyor’ sorum üzerine) Bizi arayan sigara bağımlıları genelde karanfilin iyi geldiğini söylüyor.
- Derin nefes alıp verme egzersizleri yapın.

Sizin için hekim şart
Bu önerileri sıraladıktan sonra görevli, danışmanlık hizmetinin bu kadar olduğunu, söyledikleri işe yaramazsa, doktora gitmemi önerdi. Bunun üzerine iş yerinde sigara molası vermek istersem ne yapmam gerektiğini sordum. Görevli de, “Sigara içilen ortamlara girmemeniz gerek. Sigaradan tiksiniyorsanız zaten sigaralı ortamlarda bulunmak istemezsiniz” dedi. Sohbetin devamında sigaradan henüz tiksinmediğimi anlayınca şöyle dedi: “Sizde bir yandan sigara içme isteği de var gibi. O yüzden hekim desteği almanız şart. Tıbbi tedavi sizin için daha uygun olacaktır.”

İlk 3 haftaya dikkat!
Yardımlarından dolayı teşekkür ettiğim görevli, görüşmemizi sonlandırmadan önce son önerilerini şöyle sıraladı:
“İlk 2-3 hafta sigarayı bırakmada ‘kırılma noktası’dır. Sigara içme isteğinin bu süre zarfında çok sık belirecektir. İlk 3 hafta sigara içmemek konusunda iradeli olmalısınız. Bu dönemlerde sigara içmemeye çalışın. İçeceğiniz bir tek sigara sizi eski bağımlılığınıza döndürebilir.”

 

İstanbul’da başvuracağınız poliklinikler
Hat görevlisi İstanbul’daki hastaneleri şöyle sıraladı:
Avrupa Yakası: Yedikule Göğüs Hastalıkları Hastanesi, Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, Vakıf Gureba Eğitim ve Araştırma Hastanesi.
Anadolu Yakası: Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Pendik Devlet Hastanesi, Kartal Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi.

İlaçlar ücretsiz olarak verilecek
-  2010 Eylül ayında kurulan sigara bırakma hattına medyada gösterilen reklamlarla halkın ilgisi son bir ayda artış gösterdi. Önceden yalnızca duyanlar ararken şimdi sigarayı bırakmak isteyip de bu hizmetten haberdar olanlar hattı adeta kilitliyor. Sigara bırakma hattı son bir aydır büyük yoğunluk yaşıyor.
-  Hatta çalışan personel geçici görevlendirme ile hekim ve yardımcı sağlık personeli (sağlık memuru, psikolog, sosyolog, hemşire, ebe v.b.) arasından seçildi. 30 yaşını aşmamış bakanlık çalışanlarından seçilen adaylarda akıcı, güzel konuşabilme ve diksiyon problemi olmama şartı arandı. Eğitimler halen sürüyor.
-  Bakanlık, 300 bin kişiye sigara bırakma ilaçlarını bedava verecek. Daha sonra ise bakanlık, bedava dağıtacağı sigara bırakma ilaçlarının etkinliğine bakarak ücretsiz ilaca devam edip etmeme kararı verecek.