Sosyal zehir

Türkiye Gazetesi, 22.11.2010, ayse.tunceroglu@tg.com.tr

Beyaz adam Kızılderilileri aşağı yukarı üç yüz yılda yok etti. Kızılderili adam farkında olmaksızın öyle bir intikam vasıtası buldu ki, beyaz adamın o gün bugündür hakkından gelmekte.
Nedir o? Tütün... Biliyorsunuz, tütünün ana vatanı Amerika. Avrupalılar bu kıtayı keşfettiklerinde yerlilerin ellerindeki dumanı tüten çubuklara da göz diktiler. Ne menem şeydi bu? Bir çektiler, bir daha, bir daha... Ağız ve burunlarından yükselen gri dumanların içinde paralar uçuşuyordu! Bu iş onları zengin edecekti! Nitekim etti de. Bütün eski dünya tütün ile tanıştı. Kısa zamanda tütün ticareti aldı yürüdü. ABD’nin güney eyaletlerinde uçsuz bucaksız tarlalar açıldı. Tütün ekildi. Afrika’dan getirilen ilk zenci köleler tütün tarlalarında çalıştı. Güneyde pamuk ziraatı başlayana kadar en büyük kazanç tütünden gelmiştir.

Kızılderililerin tütün içmesi beyaz adamınkinden farklıydı. Onun içtiği “barış çubuğu”ydu. Yapılan anlaşmalardan sonra taraflar yakardı birer çubuk. Reislerin oturduğu yerden duman tütmeye başladığını gören kabile oh çekerdi. Ya da şamanların nezaretinde yapılan dinî törenlerde tüttürülürdü. Beyaz adam anlaşmaya, barışa, âyine filan bakmaksızın her sebepte, her ortamda tüttürmeye başladı. Üzülse içti, sevinse içti. Salgın dünyayı sardı. Yirminci yüzyılın ortalarına kadar cümle âlem içtikçe içti. Dünyanın erkek nüfusunun üçte biri tiryakiymiş. Her dakika dünyada 10 milyon sigara satılıyormuş.
Sonra birden sosyal zehir ilân edildi tütün. Dediler ki dünyada her 8 saniyede 1 kişi tütün yüzünden ölüyor. Her 10 kişiden biri sigara yüzünden ölüyor. Eğer bu içiş böyle devam ederse 2030’da her 6 kişiden biri ölecek... Peş peşe rakamlar...

Ne yazık ki Amerika’da da sigara tiryakiliği konusunda etnik grupların incelenmesinde başı Kızılderililer çekiyor. Yüzde 33... Bu topraklarda aslî unsur oldukları dönemde barış çubuğu olarak ya da dinî törenlerde içtikleri ve denizlerin öte yanından gelen beyaz adama tanıttıkları tütünü, bugün atalarının hayat ve felsefesinden çok uzak, beyaz adamın öğrettiği üzre her yer ve zamanda fosur fosur içiyorlar. Kızılderili kabilelerin yaşadığı bölgelerde (rezervasyon) tütün mamullerinden eyalet ve devlet vergi almıyor ve bir paket sigara, oralarda Amerika’nın diğer yerlerinden çok daha ucuza satılıyor. Böylece, ülkenin gelir seviyesi en düşük etnik grubu olan Kızılderililer sigaraya ulaşmakta zorluk çekmemekte ve ülkenin en hastalıklı etnik grubu olma unvanını da kimseye kaptırmamaktadırlar.